Dzieje diabła od XII do XX wieku

Przełożyła Bella Szwarcman-Czarnota

Robert Muchembled, profesor Uniwersytetu Paris III, jest znanym i cenionym historykiem-kulturoznawcą. Sławę i uznanie przyniosły mu przetłumaczone na kilkanaście języków opracowania historii czarnoksięstwa.

Obecne dzieło jest ciekawym, dobrze udokumentowanym, obejmującym wiele dziedzin wprowadzeniem w kształtowanie się kultury Zachodu, z włączeniem Stanów Zjednoczonych. Osnową rozważań jest tu stosunek do problematyki szatana i roli zła. Dotyczą one przestrzeni kulturowej od schyłku średniowiecza, poprzez wczesny renesans, barok po nasze czasy. Do bogatego, zajmująco przedstawionego materiału źródłowego dodaje własne niebanalne przemyślenia. Osnową rozważań jest tu figura szatana w jego najrozmaitszych, historycznie uwarunkowanych postaciach i odmianach, związane z nim wierzenia, symbole i obrzędy kształtujące pojmowanie zła (od klasycznej teodycei i jej późniejszych wariantów po dzisiejsze wyobrażenia dotyczące natury zła), a także związane z diabłem zachowania kulturowe od XII wieku (jesień średniowiecza) po schyłek XX stulecia.

Z tego studium badanych na nowo poprzez pryzmat obrazu diabła przejawów kultury Zachodu (literatura, kino, komiks, malarstwo), wyłania się wizja diabła jako skomplikowanego zjawiska kultury, jako symbolu i inicjatora mechanizmu protestanckiej reformacji, organizatora nowego ładu moralnego, aż po dziś uruchamiającego i ożywiającego w nowoczesnych społecznościach Zachodu idee demonologiczne.